Trang Chủ
Baby Dragron
Tính minh bạch thông qua bằng chứng dự trữ là điều cần thiết để khôi phục và duy trì niềm tin vào các sàn giao dịch tiền điện tử, đảm bảo an ninh thông qua các cuộc kiểm toán độc lập và dự trữ có thể kiểm chứng.
Sự cần thiết của bằng chứng dự trữ sau khủng hoảng FTX
Hơn ba năm sau sự sụp đổ của FTX, ngành công nghiệp tiền điện tử không được quên rằng niềm tin vào hệ thống của chúng ta phụ thuộc vào tính minh bạch có thể kiểm chứng được. Có thể nói, bài học đó bây giờ quan trọng hơn bao giờ hết khi chúng ta đang trải qua một giai đoạn đầy biến động.
Ý tưởng đằng sau bằng chứng dự trữ (PoR) rất đơn giản nhưng mạnh mẽ. Thông qua các cuộc kiểm toán trên chuỗi (onchain) minh bạch, các sàn giao dịch có thể chứng minh rằng mọi số dư của khách hàng đều được hỗ trợ theo tỷ lệ 1:1 bằng các tài sản được giữ trong kho dự trữ.
Sau thảm họa FTX, PoR đã trở thành một cứu cánh – một cách hữu hình để chứng minh rằng ngành công nghiệp đang thực hiện các bước thực sự để vượt qua danh tiếng “Miền Tây hoang dã” của mình.
Khi thị trường vẫn tương đối lạc quan, chúng ta có cơ hội thực sự để biến tính minh bạch thành tiêu chuẩn của ngành thay vì là một ngoại lệ. Các phân tích thị trường độc lập cho thấy trong khi một số ít sàn giao dịch lớn tiếp tục công bố các chứng thực PoR hàng tháng, những sàn khác lại có tần suất không đều đặn hoặc bỏ qua hoàn toàn việc công bố này.
Lịch sử nhắc nhở chúng ta rằng các thị trường tăng giá (bull market) có xu hướng thử thách kỷ luật của chúng ta – đây chính là thời điểm để chúng ta chứng minh rằng tiền điện tử đã vượt qua nguồn gốc “Miền Tây hoang dã” của mình.
Vụ “sập giá chớp nhoáng” vào tháng 10, xóa sổ gần 20 tỷ$ vị thế đòn bẩy, đã nhấn mạnh cả những rủi ro cố hữu trong tiền điện tử và khả năng phục hồi của các hệ thống minh bạch. Sự sụt giảm hợp đồng mở (open interest) trên các sàn giao dịch phi tập trung hợp đồng vĩnh cửu đã kể câu chuyện về việc đòn bẩy bị xóa sổ.
Nguồn: DefiLlama
Khi giá tăng vọt và thanh khoản tràn ngập thị trường, kỷ luật có xu hướng nhường chỗ cho sự hưng phấn. Tuy nhiên, bài học của năm 2022 vẫn không thay đổi: Tính minh bạch không thể mang tính thời vụ hoặc tùy chọn. Nó phải diễn ra liên tục, có thể kiểm chứng được và được xây dựng trong cốt lõi của cách thức hoạt động của ngành công nghiệp tiền điện tử.
Ba năm sau sự kiện FTX cũng trùng với kỷ niệm ba năm các chương trình PoR tại các sàn giao dịch lớn, những đơn vị đã triển khai chứng thực hàng tháng để đối phó với khủng hoảng.
Các chứng thực này cộng lại chiếm hàng chục tỷ đô la tài sản của khách hàng, với tỷ lệ dự trữ vượt mức (overcollateralization) trên các loại tiền điện tử được giao dịch nhiều nhất. Các tài sản này bao gồm Bitcoin, Ether, Tether và USDC.
Tuy nhiên, sự chú ý của công chúng đối với PoR vẫn không nhất quán. Dữ liệu gần đây cho thấy trong khi sự quan tâm của công chúng đối với PoR đang mờ dần trong các cuộc trò chuyện hàng ngày, nó lại trỗi dậy bất cứ khi nào tính minh bạch trở thành mối quan tâm mang tính hệ thống.
Google Trends đã ghi nhận một sự tăng vọt ngắn trong các tìm kiếm “Bằng chứng Dự trữ” vào tháng 8 năm 2025, thậm chí còn vượt qua cả đợt tăng đột biến lớn đầu tiên sau sự sụp đổ của FTX.
Nguồn: Google Trends
Sự chú ý mới này trùng hợp với các cột mốc chính sách quan trọng tập trung vào khả năng thanh toán và công bố thông tin, bao gồm các Đạo luật CLARITY và GENIUS được thông qua vào tháng 7 năm 2025.
Các luật này đưa ra các yêu cầu hỗ trợ dự trữ 1:1 cho các stablecoin thanh toán và bắt buộc các chứng thực được kiểm toán hàng tháng. Đây là những tiêu chuẩn cấp liên bang đầu tiên phản ánh bản chất của bằng chứng dự trữ.
Những cột mốc chính sách này cho thấy hướng đi đã được thiết lập; bây giờ tùy thuộc vào các sàn giao dịch phải đi đầu thay vì chỉ tuân theo. Nhu cầu minh bạch của ngành còn vượt xa cả PoR.
Hơn cả bằng chứng dự trữ: Xây dựng sự minh bạch toàn diện
Các tiêu đề gần đây xung quanh các hoạt động niêm yết sàn giao dịch mờ ám – nơi các dự án phải đối mặt với các yêu cầu không rõ ràng về phí hoặc phân bổ token – làm nổi bật nhu cầu giải trình rộng lớn hơn này.
Mặc dù khác biệt với bằng chứng dự trữ, những vấn đề này nhấn mạnh cách thức thiếu các tiêu chuẩn minh bạch làm xói mòn niềm tin trên diện rộng. PoR, với các bằng chứng mật mã và kiểm toán độc lập, đảm bảo tiền của khách hàng vẫn an toàn và có thể truy cập được thông qua các hệ thống có thể kiểm chứng bằng toán học.
Cách tiếp cận tương tự đó nên được mở rộng đến mọi khía cạnh hoạt động của sàn giao dịch. Các khuôn khổ PoR đáng tin cậy dựa trên các công nghệ như bằng chứng không kiến thức zk-STARKs và Cây Merkle, cho phép bất kỳ ai cũng có thể xác minh dự trữ trong khi vẫn giữ riêng tư dữ liệu cá nhân của họ.
Mục tiêu rất đơn giản: mang lại cho khách hàng niềm tin rằng tài sản của họ hoàn toàn là của họ và có thể rút được toàn bộ. Đó chính là bản chất của sự giải trình. Sức mạnh của tiền điện tử phụ thuộc vào niềm tin, và niềm tin không thể tồn tại nếu không có sự minh bạch.
Mọi sàn giao dịch đều có cơ hội cam kết với các tiêu chuẩn về khả năng thanh toán có thể chứng minh được, được hỗ trợ bởi các cuộc kiểm toán độc lập và dữ liệu nguồn mở. Khách hàng cũng có thể đóng vai trò tích cực trong việc kiểm tra sự thật thay vì dựa vào các giả định – các công cụ và thông tin ngày càng có sẵn.
Chỉ riêng tính minh bạch là không đủ. Để phát triển bền vững, các sàn giao dịch phải tích hợp với tài chính truyền thống (TradFi). Các sàn giao dịch hàng đầu đã và đang xây dựng những cây cầu này.
Một số đã hợp tác với các ngân hàng quan trọng có hệ thống toàn cầu để cung cấp dịch vụ lưu ký cấp tổ chức song song với giao dịch trên sàn. Những sàn khác đang tuyển dụng hàng trăm chuyên gia tuân thủ, rủi ro và phản ứng thực thi pháp luật để đáp ứng các tiêu chuẩn của tài chính được quản lý.
Chúng ta phải thách thức hình ảnh “Miền Tây hoang dã” của ngành công nghiệp tiền điện tử. Điều đó không chỉ có nghĩa là xây dựng cầu nối với tài chính được quản lý mà còn phải ghi nhớ những gì chúng ta đã học được trong các thị trường gấu.
Mọi người trong ngành này đều có trách nhiệm củng cố hệ thống của mình. Họ phải thực hiện các bước có ý nghĩa hướng tới trách nhiệm giải trình cao hơn và hội nhập với thế giới tài chính được quản lý, rộng lớn hơn.
