Trang Chủ
Baby Dragron
Các Stablecoin được bảo chứng bằng đô la củng cố sự thống trị của đồng tiền hoa kỳ, đồng thời dân chủ hóa tài chính ở các quốc gia đang phát triển và chống lại chính sách ngoại giao bẫy nợ của Trung Quốc.
Stablecoin đã nhận được một cú hích thực sự khi Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump ký Đạo luật GENIUS vào đầu năm nay — và giờ đây các ngân hàng châu Âu đang cố gắng tham gia vào cuộc chơi bằng cách phát hành các Stablecoin của riêng họ.
Sự ghen tị của họ với quyền uy của đồng đô la Mỹ, một trụ cột lâu đời của sức mạnh kinh tế Mỹ, là điều dễ hiểu. Sau Đạo luật GENIUS, các Stablecoin do tư nhân phát hành, được bảo chứng bằng đô la, đang ngày càng phổ biến, mang đến một cơ hội chiến lược cho Hoa Kỳ.
Bằng cách tạo ra một môi trường thuận lợi cho Stablecoin và hoạt động dưới sự bảo trợ của cơ sở hạ tầng ngân hàng Hoa Kỳ, Hoa Kỳ có thể củng cố sự thống trị toàn cầu của đồng đô la, đồng thời dân chủ hóa khả năng tiếp cận tài chính ở nước ngoài, đặc biệt là ở các nước đang phát triển.
Những “đồng đô la kỹ thuật số” này có vô số lợi ích. Chúng có thể cắt giảm phí, rút ngắn chu kỳ thanh toán, chống lạm phát tại địa phương, và mở rộng khả năng tiếp cận thương mại và tài chính cho các công ty nhỏ hơn vốn đang gặp khó khăn với hệ thống ngân hàng đại lý.
Sự bùng nổ của Stablecoin
Vốn hóa thị trường của Stablecoin đã tăng vọt, với các giao dịch vượt quá 265 tỷ$. Gần như toàn bộ giá trị đó đều neo vào đồng đô la. Các tài sản an toàn bảo chứng cho mỗi đô la Stablecoin, vì vậy các nhà phát hành Stablecoin phải nắm giữ một lượng lớn dự trữ đô la Mỹ và tín phiếu kho bạc.
Nhu cầu dự trữ Stablecoin làm dịch chuyển quyền sở hữu tín phiếu kho bạc từ các khoản tiền gửi ngân hàng và các quỹ thị trường tiền tệ sang các nhà phát hành; các hiệu ứng gợn sóng lớn hơn sẽ phát sinh nếu cơ sở hạ tầng này tạo điều kiện cho nhiều hoạt động thương mại hơn.
Thống đốc Cục Dự trữ Liên bang (Fed) Christopher Waller đã lưu ý rằng nếu các nhà quản lý “cho phép những thứ này (Stablecoin) phát triển, điều này sẽ chỉ củng cố đồng đô la với tư cách là một loại tiền tệ dự trữ,” vì việc sử dụng Stablecoin nhiều hơn đồng nghĩa với nhu cầu về đô la và nợ của Hoa Kỳ cao hơn.
Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent thậm chí còn thẳng thắn hơn: “Chúng ta sẽ giữ cho đồng đô la [Mỹ] là đồng tiền dự trữ thống trị trên thế giới, và chúng ta sẽ sử dụng Stablecoin để làm điều đó.”
Stablecoin và thế giới đang phát triển
Đối với các nước đang phát triển, việc tích hợp với đồng đô la thông qua Stablecoin có thể mở khóa các hoạt động kinh tế đang rất cần thiết. Nhiều quốc gia trong số này phải chịu đựng các đồng tiền biến động mạnh, lạm phát cao, và hệ thống ngân hàng chắp vá.
Công dân của họ thường tìm nơi trú ẩn an toàn bằng đồng đô la — một hiện tượng mà các nhà kinh tế gọi là “đô la hóa” — nhưng cho đến nay, điều đó có nghĩa là họ phải dùng tiền mặt vật lý hoặc chuyển khoản quốc tế tốn kém.
Stablecoin thay đổi cuộc chơi bằng cách làm cho đồng đô la có thể tiếp cận được với bất kỳ ai có điện thoại di động. Thay vì chờ đợi ở ngân hàng và trả phí quy đổi cao, một người nông dân hoặc chủ cửa hàng có thể ngay lập tức nắm giữ đô la kỹ thuật số trong ví trên điện thoại thông minh. Stablecoin đang làm cho tài sản được săn đón nhất thế giới – đồng đô la Mỹ – trở nên khả dụng theo yêu cầu, trên toàn cầu.
Điều này có ý nghĩa sâu sắc đối với tài chính toàn diện. Khoảng 1,4 tỷ người trưởng thành trên toàn thế giới vẫn chưa được tiếp cận với ngân hàng (unbanked), với một tỷ lệ đáng kể cư trú ở châu Phi và châu Á.
Stablecoin cho phép người dùng tiết kiệm bằng một loại tiền tệ ổn định và giao dịch toàn cầu mà không cần tài khoản ngân hàng, do đó vượt qua các rào cản truyền thống như kiểm tra danh tính và việc phải đến chi nhánh ngân hàng.
Tiếp cận tài chính thông qua Stablecoin
Ví dụ, ở khu vực Châu Phi cận Sahara, Stablecoin đô la đã trở thành một công cụ quan trọng để thanh toán, tiết kiệm và thương mại trong bối cảnh tiền tệ bất ổn. Hơn 40% tổng khối lượng giao dịch tiền điện tử ở châu Phi hiện là bằng Stablecoin.
Người dùng thậm chí sẵn sàng trả một khoản phí chênh lệch (premium) để có được Stablecoin; các doanh nghiệp và cá nhân ở các thị trường mới nổi đôi khi phải trả thêm 5% hoặc hơn so với mệnh giá chỉ để có được đô la kỹ thuật số, điều này chứng tỏ nhu cầu tuyệt vọng của họ về một công cụ lưu trữ giá trị đáng tin cậy.
Điều quan trọng là, Stablecoin cũng tạo điều kiện thuận lợi cho thương mại. Hãy xem xét ví dụ về kiều hối — huyết mạch của nhiều nền kinh tế đang phát triển. Người châu Phi ở nước ngoài đã gửi về nhà 54 tỷ$ kiều hối vào năm 2023, nhưng các kênh truyền thống thu của người gửi trung bình gần 8% phí. Stablecoin có thể cắt giảm đáng kể các chi phí này.
Trong một chương trình thí điểm tại Kenya, việc sử dụng Stablecoin cho các khoản thanh toán vi mô xuyên biên giới đã giảm phí từ 28,8% xuống chỉ còn 2%, cho phép người lao động tự do (gig workers) giữ lại nhiều hơn thu nhập của họ.
Các nhà tư vấn toàn cầu ước tính rằng hơn 12 tỷ$ mỗi năm có thể được tiết kiệm từ phí kiều hối nếu Stablecoin thay thế các hình thức chuyển khoản quốc tế — số tiền này sẽ đi thẳng vào các hộ gia đình địa phương và được dùng cho tiêu dùng.
Ở những nơi các ngân hàng địa phương nhận thấy có quá nhiều rủi ro hoặc quá ít lợi nhuận để cho vay, các hình thức tài trợ dựa trên Stablecoin và tài chính phi tập trung (DeFi) có thể giúp lấp đầy khoảng trống tín dụng, đóng một vai trò quan trọng trong việc tạo điều kiện cho tinh thần kinh doanh và sự tăng trưởng của các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở châu Phi.
Stablecoin và các siêu năng lực của chúng
Việc áp dụng rộng rãi hơn các Stablecoin ở các nước đang phát triển cũng có thể chống lại ảnh hưởng của các “tay chơi” như Trung Quốc, quốc gia đã dành nhiều năm để cung cấp các khoản vay cho các quốc gia nghèo hơn với các điều khoản nặng nề.
Là một phần của Sáng kiến Vành đai và Con đường, việc cho vay ở nước ngoài của Bắc Kinh đã để lại hàng chục quốc gia oằn mình với các khoản nợ mà họ phải vật lộn để trả. Trong các trường hợp cực đoan, các quốc gia vỡ nợ đã phải từ bỏ các tài sản chiến lược, chẳng hạn như cảng biển và nhà máy điện, cho Trung Quốc kiểm soát.
Chính sách “ngoại giao bẫy nợ” này phát triển mạnh khi các quốc gia thiếu các lựa chọn tài chính thay thế.
Bằng cách chấp nhận các Stablecoin đô la và tài chính kỹ thuật số một cách rộng rãi hơn, các nước đang phát triển có thể huy động vốn theo những cách mới và tự cởi trói khỏi những thỏa thuận mang tính săn mồi như vậy.
Một con đường hứa hẹn khác là mã hóa nợ công (tokenizing sovereign debt). Thay vì chỉ dựa vào các chủ nợ nước ngoài lớn, các chính phủ có thể phát hành trái phiếu với mệnh giá nhỏ hơn trên các nền tảng chuỗi khối, giúp công dân địa phương và các nhà đầu tư kiều bào tham gia dễ dàng hơn.
Các chính phủ từ Kenya đến Brazil đã khám phá các loại trái phiếu được mã hóa và tín phiếu kho bạc có thể được mua và giao dịch thông qua ví kỹ thuật số. Việc gây quỹ phi tập trung như vậy có thể giúp các quốc gia tái cấp vốn hoặc mua lại các khoản vay nước ngoài đắt đỏ — một cách hiệu quả để “gây quỹ cộng đồng” nhằm thoát khỏi cái bóng của Trung Quốc. Mỗi đô la huy động được từ trái phiếu kiều bào hoặc nhà đầu tư tiền điện tử toàn cầu là một đô la không phải vay từ Bắc Kinh với các điều khoản khắc nghiệt.
Các đồng CBDC bị cho ra rìa
Các ngân hàng trung ương cũng đã nhận thấy những cơ hội này. Hàng chục ngân hàng trung ương đang phát triển các loại tiền kỹ thuật số của ngân hàng trung ương (CBDCs) như là các giải pháp thay thế do nhà nước kiểm soát cho các Stablecoin tư nhân.
Những người ủng hộ cho rằng một loại tiền kỹ thuật số do chính phủ phát hành có thể tăng cường tài chính toàn diện và hiện đại hóa thanh toán, nhưng bằng chứng ban đầu là không mấy ấn tượng.
Đồng eNaira của Nigeria, một trong những CBDC bán lẻ đầu tiên, đã thất bại thảm hại – 98% người Nigeria mở ví eNaira đã ngừng sử dụng chúng vào cuối năm 2023. Trong khi đó, người Nigeria tiếp tục đổ xô vào các Stablecoin được bảo chứng bằng đô la như một hàng rào chống lại sự sụt giảm của đồng naira.
Câu chuyện này lặp lại ở những nơi khác: Sự nhiệt tình đối với CBDC thường đến từ trên xuống, trong khi Stablecoin được áp dụng từ dưới lên bằng cách đáp ứng nhu cầu thực sự của người dùng.
Ngay cả Trung Quốc cũng đã đạt được thành công hạn chế trong việc khiến các quốc gia khác sử dụng nó, đặc biệt là khi các Stablecoin đô la đã có một khởi đầu thuận lợi đáng kể trên toàn cầu.
Nghiên cứu học thuật cho thấy rằng khi các ngân hàng trung ương thúc đẩy các kế hoạch CBDC, hoạt động của Stablecoin lại giảm xuống — một bằng chứng cho thấy chỉ riêng lời nói hùng biện cũng có thể hút hết động lực từ khu vực tư nhân. Điều đó có thể làm hài lòng các quan chức vốn cảnh giác với sự cạnh tranh, nhưng nó có thể tước đi các dịch vụ tốt hơn của người tiêu dùng.
Hơn nữa, nghiên cứu so sánh các quốc gia đã áp dụng CBDC với những quốc gia chưa áp dụng, cả trước và sau khi áp dụng, đều thấy rằng không có tác động nào đến các kết quả kinh tế vĩ mô, chẳng hạn như GDP bình quân đầu người hoặc lạm phát, và còn gây ra các tác động bất lợi đến phúc lợi tài chính. Tóm lại, CBDC vẫn chưa mang lại những cải tiến đột phá về khả năng tiếp cận hoặc hiệu quả tài chính, trong khi Stablecoin thì đã và đang làm được điều đó.
Kết luận
Khuyến khích các nước đang phát triển sử dụng Stablecoin được bảo chứng bằng đô la là một đề xuất đôi bên cùng có lợi (win-win), hoạt động tương tự như đồng đô la in giấy sau thời kỳ bản vị vàng.
Đối với Hoa Kỳ, điều đó có nghĩa là mở rộng ảnh hưởng của đồng đô la — củng cố vị thế tiền tệ dự trữ của nó trong kỷ nguyên kỹ thuật số và chống lại các đối thủ đang tìm cách thúc đẩy các phạm vi kiểm soát tiền tệ thay thế.
Đối với các quốc gia đang phát triển, điều đó có nghĩa là khả năng tiếp cận tốt hơn với một loại tiền tệ ổn định, những con đường mới để đầu tư, chi phí giao dịch thấp hơn và những lối thoát khỏi các chủ nợ nặng tay.
Trong một bối cảnh địa kinh tế ngày càng căng thẳng, đô la kỹ thuật số có thể trở thành một trụ cột của một hệ thống tài chính toàn cầu dân chủ và kiên cường hơn.
Hoa Kỳ đang nắm bắt cơ hội này: Bằng cách ủng hộ các Stablecoin đô la và các mạng lưới tài chính mở mà chúng đang vận hành, Mỹ có thể giúp mở khóa tăng trưởng ở các nền kinh tế mới nổi đồng thời củng cố sức mạnh kinh tế của chính mình.
Trong cuộc cạnh tranh giành lấy trái tim, khối óc và ví tiền trên toàn thế giới, một loại tiền tệ ổn định (stable currency) có thể đi một chặng đường rất dài.
