Solana là gì? Cách thức hoạt động của đồng SOL ra sao? Cùng tìm hiểu một cách chi tiết nhất trong nội dung dưới đây.

Solana (SOL) Là Gì?

Solana là một nền tảng blockchain được thiết kế để hỗ trợ các ứng dụng phi tập trung và có khả năng mở rộng. Được thành lập vào năm 2017, đây là dự án mã nguồn mở hiện được điều hành bởi Tổ Chức Solana có trụ sở tại Geneva, trong khi blockchain này được xây dựng bởi Solana Labs đặt tại San Francisco.

Solana có tốc độ xử lý giao dịch nhanh hơn rất nhiều cùng với phí giao dịch thấp hơn đáng kể so với các đối thủ như Ethereum. Đồng tiền mã hóa chạy trên blockchain Solana — cũng có tên là Solana (SOL) — đã tăng gần 12.000% vào năm 2021 và từng đạt vốn hóa thị trường hơn 75 tỷ USD, trở thành một trong những đồng tiền mã hóa lớn nhất thời điểm đó. Đến năm 2025, SOL vẫn nằm trong top các đồng tiền mã hóa có vốn hóa thị trường lớn nhất.

Điểm Quan Trọng Cần Nhớ

Solana là một nền tảng blockchain được thiết kế để hỗ trợ các ứng dụng phi tập trung và có khả năng mở rộng.
Solana có thể xử lý nhiều giao dịch hơn mỗi giây với phí giao dịch thấp hơn so với các blockchain cạnh tranh như Ethereum.
Solana sử dụng cơ chế đồng thuận Proof-of-Stake (PoS) nhưng cải tiến thêm với cơ chế Proof-of-History (PoH), sử dụng dấu thời gian được mã hóa để xác minh thời điểm giao dịch diễn ra.

Lịch Sử Của Solana

Người đồng sáng lập Solana, Anatoly Yakovenko, từng làm việc trong lĩnh vực thiết kế hệ thống phân tán tại các công ty công nghệ hàng đầu như Qualcomm Incorporated (QCOM). Kinh nghiệm này giúp ông nhận ra rằng một đồng hồ đáng tin cậy sẽ đơn giản hóa việc đồng bộ hóa mạng, và khi đó, tốc độ mạng sẽ tăng lên theo cấp số nhân, với rào cản duy nhất là băng thông.

Yakovenko cho rằng việc sử dụng Proof-of-History sẽ tăng tốc độ blockchain một cách đáng kể so với các hệ thống không có đồng hồ như Bitcoin và Ethereum. Những hệ thống này chỉ có thể xử lý tối đa 15 giao dịch mỗi giây (TPS) trên toàn cầu, một con số rất nhỏ so với các hệ thống thanh toán tập trung như Visa (V), được cho là có thể đạt đỉnh 65.000 TPS.

Cơ chế Proof-of-History của Yakovenko vượt qua rào cản này bằng cách cho phép mọi nút trong mạng dựa vào dòng thời gian đã được ghi lại.

Khái Niệm Proof-Of-History

Yakovenko đã công bố một bản whitepaper vào tháng 11 năm 2017 mô tả khái niệm Proof-of-History (PoH). PoH cho phép blockchain đạt được sự đồng thuận bằng cách xác minh khoảng thời gian giữa các sự kiện và được sử dụng để mã hóa dòng thời gian vào sổ cái.

Trong whitepaper, Yakovenko lưu ý rằng các blockchain công khai thời điểm đó không phụ thuộc vào thời gian, với mỗi nút trong mạng sử dụng đồng hồ cục bộ riêng mà không biết về đồng hồ của các nút khác. Việc thiếu một nguồn thời gian đáng tin cậy (tức là một đồng hồ chuẩn hóa) đồng nghĩa với việc khi một dấu thời gian được sử dụng để chấp nhận hoặc từ chối một tin nhắn, không có gì đảm bảo rằng mọi người tham gia khác trong mạng sẽ đưa ra quyết định giống nhau.

Solana cũng có tiêu chuẩn token hóa riêng, gọi là SPL Token, tương tự như ERC-20 của Ethereum.

Công Nghệ Của Solana

Thiết kế của Solana sử dụng các thuật toán để loại bỏ các nút thắt cổ chai về hiệu suất do phần mềm blockchain gây ra. Điều này giúp nó có khả năng mở rộng, bảo mật và phi tập trung. Có suy đoán rằng kiến trúc của Solana có thể cho phép xử lý tối đa 710.000 TPS trên mạng gigabit thông thường và lên đến 28,4 triệu TPS trên mạng 40-gigabit.

Blockchain của Solana hoạt động dựa trên cả hai cơ chế đồng thuận Proof-of-History (PoH) và Proof-of-Stake (PoS). PoS cho phép các trình xác thực (người xác minh giao dịch được thêm vào sổ cái blockchain) xác minh giao dịch dựa trên số lượng coin hoặc token họ nắm giữ; trong khi PoH cho phép các giao dịch này được đánh dấu thời gian và xác minh cực kỳ nhanh chóng.

Thay vì các nút xác thực riêng lẻ, Solana sử dụng các cụm xác thực, nơi các nhóm trình xác thực làm việc cùng nhau để xử lý giao dịch.

Solana So Với Ethereum

Hệ sinh thái mở rộng nhanh chóng và tính linh hoạt của Solana không thể tránh khỏi việc bị so sánh với Ethereum, blockchain hàng đầu cho các ứng dụng phi tập trung (dApps):

Hợp đồng thông minh: Cả Solana và Ethereum đều có khả năng hỗ trợ hợp đồng thông minh, yếu tố quan trọng để vận hành các ứng dụng tiên tiến như Tài Chính Phi Tập Trung (DeFi) và Token Không Thể Thay Thế (NFTs).
Cơ chế đồng thuận: Cả hai đều sử dụng cơ chế Proof-of-Stake (PoS), nơi các trình xác thực đặt cược tiền mã hóa của họ làm tài sản thế chấp để có cơ hội nhận phần thưởng khi hỗ trợ blockchain. Solana cải tiến PoS bằng cách tích hợp thêm PoH.
Tốc độ: Phần lớn sự quan tâm xung quanh Solana vào năm 2021 đến từ lợi thế vượt trội về tốc độ xử lý giao dịch và chi phí so với Ethereum. Tính đến ngày 18/9/2024, Solana xử lý hơn 2.400 giao dịch mỗi giây với chi phí trung bình chỉ $0.00026 mỗi giao dịch. Trong khi đó, Ethereum chỉ xử lý được dưới 15 TPS với phí trung bình khoảng $0.30.